Reisblog Oegandareis CLV 2017
Volg de Nijl
·
Zaterdag 7 oktober.
Wat ben ik toch een geluksvogel, mag ik weer mee op een verre reis. Ditmaal naar Uganda. Een educatief project voor leerlingen van onze school. We gaan geen school bouwen of geld brengen, nee, we gaan met een kritische en open blik ons bezinnen op wat wij (als westerlingen) en de Oegandezen voor elkaar zouden kunnen betekenen. Een woest programma. Morgenochtend eerst maar eens netjes naar de kerk in dit zeeeer godvruchtige land. Dat wordt meedeinen denk ik met onze slaperige hoofden. Dan de reis naar het platte land rond Jjaja Banga. 4 dagen onderzoek doen aan onder andere onderwijs, gezondheidszorg en sociale aspecten in de regio. Mijn taak is het om de leerlingen actief en initiatiefrijk te krijgen, leuke klus!
Nu vliegen we nog rustig over het Egyptische land. In het donker kun je heel mooi de Nijl volgen: Caïro, Luxor, Aswan (met dam!) en nu dan Lake Nasser. Het is eigenlijk heel makkelijk voor de piloot: gewoon de Nijl 4.500 km volgen en je eindigt in Oeganda!
Zometeen over Soedan en Zuid Soedan…. Is dat niet eng? En nog erger: we maken straks een tussenstop in Kigali, Rwanda. De rillingen liepen me eerst over de rug toen ik dat hoorde: daar vond toch die slachtpartij plaats tussen Hutu’s en Tutsi’s. Ik zie een rokende stad voor me, machetes en rood geronnen bloed op een inzwarte huid. Rwanda schijnt inmiddels één van de meest bloeiende economieën te hebben van dit donkere Afrika, het kan verkeren. De geschiedenis van Oeganda is trouwens ook niet mals. Ik herinner me de valse beloftes, onderdrukking en slachtingen van het Amin-regime nog als de dag van gisteren. En wat te denken van het leger van de Heer van Koni, talloze kinderen als soldaat opgeofferd op het slagveld en onherstelbare schade aan de kinderen die het overleefden. Ik ben heel benieuwd hoe die geschiedenis een plek heeft gekregen in de Oegandese samenleving onder president Museveni.
Verontrustend vind ik het wel dat ik nooit met erg veel belangstelling naar modern Afrika heb gekeken en dat het me nu met een beetje hulp van buiten verwart, fascineert en bij de keel grijpt.
En oh ja, na die 4 dagen platte land volgen nog avonturen in de hoofdstad Kampala en natuurlijk een poging om de big five van onze bucketlist (..bwah) te bonjouren (wel leuke alliteratie toch?)
Hallelujah!
Zondag 8 oktober
Om 3 uur ‘s nachts geland in Entebbe,vlakbij Kampala de hoofdstad. De geur van die stad. Delhi had dat ook, zo kenmerkend exotisch. Het zal de vervuiling wel zijn gecombineerd met een hoge vochtigheidsgraad en hoge temperatuur. Onze taxibusjes met chauffeurs voor de komende twee weken brachten ons naar de stad. Midden in de nacht, clubs open, drukte van mensen op verzamelpunten van taxibusjes en Boda-Boda’s, motorfietsen waarop naast de chauffeur nog twee andere passagiers plaats kunnen nemen. Wat een grote stad! Bijna allemaal laagbouw langs de invalsroutes, veel van steen en zinken golfplaten met zo af en toe een wat steviger gebouw. 3 uurtjes geslapen in ons guesthouse, ontbeten op een balkon met uitzicht over een groene, heuvelachtige rokende stad. Er zat zowaar een nest ibissen in de boom in de achtertuin.
Om 10 uur ‘s ochtends waren we met zijn allen alweer aanwezig bij een openluchtdienst van de 77days of Glory church onder leiding van …... Honderden Oegandezen zingend, wuivend en klappend vieren samen dit moment. Voor ons een indrukwekkende bijeenkomst. Voor mij zowel spiritueel als antropologisch/cultureel interessant. Wat een blijmoedigheid, dat was ons op straat ook al opgevallen. Toch straalt ook een boel persoonlijk lijden van de lijven en gezichten af. Wat is dat toch dat maakt dat het christendom hier zo geworteld is en voor werkelijke beleving zorgt. Voor ons best heftig om mensen te zien spreken in tongen of in volle overgave uitgestrekt plat op de grond in het rode stof te gaan liggen
Na het muzikale deel kwam het hoofd van deze kerk himself, mister Robert Kayanja het podium op omringd door beveiligers en tolken. Met een spiegelende zonnebril op sprak en zong hij tot zijn aanhang (het was bijna een rap). Fascinerend hoe hij de mensen bespeelde gebruik makend van bijbelse verhalen en eigentijdse goede daden en zonden. Mensen die tijdens de collecte geen geld hadden gedoneerd werden gevraagd om op te staan (en dat deden er veel) en werden vervolgens gemeenschappelijk de biecht afgenomen en vergiffenis geschonken.
Ons bezoek was niet onopgemerkt gebleven, we werden het podium opgeroepen door mr Kayanja. Nederland werd geprezen om zijn Goudse kaas, we vertelden wat we later wilden worden en leerlingen Dirk en Sander spraken aan het publiek hun dank uit voor het warme welkom en de mooie dienst. Docent Hylke wist volledig in de juiste toon onze dank en onze godvruchtigheid te verwoorden en ontving als klap op de vuurpijl 2.000.000 Oegandese shillingen uit handen van Robert Kayanja. Da’s waard ongeveer 500 euro uit de enveloppen die net door de Oegandezen was gedoneerd. Dit jaarsalaris was vrij te besteden in het vertrouwen dat we er hier in Oeganda iets moois mee zouden doen. Hoe gek kan de wereld zijn. Deze Robert trouwens is, ik moet het nog even nakijken, volgens mij die prediker uit de docu ‘God loves Uganda’ die gaat over Oeganda als speeltuin voor Amerikaanse Evangelicals. Robert leeft delen van het jaar niet onbemiddeld in het zuiden van de States!
In de middag met het busje naar Jaja Bbanga getogen, een plattelandsgemeenschap waar leerlingen het eerste deel van hun onderzoek uit gaan voeren. Onderweg een fotomomentje bij de evenaar. Helaas stopte ook een oude autobus met een grote groep beschonken Oegandezen. Nou die wilden wel met die mzungu’s op de foto.
Een laatste zandpad van een kilometer of 10 bracht ons naar ons tijdelijk onderkomen: een project, guesthouse , school, kliniek alles bij elkaar: voorbeeldig zou je zeggen……..
Privé blog van Coen Klein Douwel
docent CLV en begeleider S2U-CLV groep
Parallelle werelden
oktober 11, 2017
Maandag 9 oktober
Maandag opgestaan in een groen paradijs. Wat is het hier onbeschrijfelijk mooi. Om een uur of 6 gingen de monotone snerpende nachtgeluiden naadloos over in de vrolijke daggeluiden geproduceerd door de gekste vogels. Leerlingen zijn zich gaan oriënteren op zelfgekozen thema’s. Positie van de vrouw, hiv, lokale gezondheidszorg, etc.. Eerst het thema in kaart brengen en dan perspectieven schetsen, zowel de hier gewenste als de te verwachten perspectieven bij consolidatie van de huidige situatie. De komende dagen gaan we puzzelstukjes bij elkaar zoeken die hier bij helpen.
In de middag zijn we ondergebracht bij diverse gezinnen in het dorp. Sarah onze Oegandees-Nederlandse gids is hier opgegroeid en heeft dit met de vrouwen geregeld. Twee aan twee spelen, eten en slapen bij boerengezinnen. Wat een feest! Wat een hoog knuffelgehalte die Oegandese kids en wat zijn ze blij met ons bezoek. Hier lijkt toch nog wel heel veel van de oeroude agrarische samenleving overeind te staan. Families leven in een klein stenen huisje met een flink stuk grond eromheen waar van alles verbouwd wordt van cassave en aardappels tot avocado en passiefruit. Ik ben verbaasd over de enorme diversiteit aan gewassen die door elkaar worden verbouwd. Wat ben ik dol op dat kleinschalige cultuurlandschap. Wat een natuurlijke rijkdom en biodiversiteit. De plek van de mens daarin is ook welbepaald. Van jong tot oud, iedereen heeft een welhaast fulltime rol in het instandhouden van dit groene mirakel.
Er vervolgens eten en slapen is toch wel een heel avontuur. De keuken is een set open vuren buiten: de hele middag werden er gerechten in dichtgevouwen bananenbladeren gestoomd. Matooke, kip in jus, groentes, alles met het handje zittend op rieten matten. De wc is buiten en is gewoon een gat in de vloer. Eén enkel peertje in de nok van het huis verlicht alle kamers omdat een plafond ontbreekt. De elektriciteit wordt geleverd door een accu/zonnecel systeem. Aan een elektrisch apparaat als een tv of koelkast heb je hier dus niets. Douchen doe je door een plens koud of opgewarmd water uit een teiltje over je hoofd te gooien. Niet teveel want voor dat water moet er meer dan een kilometer gelopen worden met jerrycans.
De volgende ochtend genoten van de prachtige verhalen van onze leerlingen. Dit staat voor altijd in hun geheugen en lijf gegrifd.
Eigenlijk kennen we dit al van tv en krant maar dit beleven is toch anders zeker omdat we ook ervaren hoe het leven van deze mensen verknoopt is met het leven in de stad en de moderne tijd. Vanmiddag naar Masaka geweest, een stad op anderhalf uur rijden van ons groene Jjaja Bbanga. Hier een heel andere wereld, sommige mensen hebben auto’s, er zijn werkplaatsen, winkels, industrie. Reclame voor leningen, tv’s, internetbundels etc. Al het goede van onze tijd is hier te koop… Bevraag je de mensen op de markten dan ontdek je dat dit dorpelingen zijn die hun producten uit de dorpen halen maar eigenlijk permanent in de stad verblijven. Ik werd op de markt al ten huwelijk gevraagd. Ik vroeg of ik dan net als zij onder de marktkraam zou moeten slapen. Je raad het antwoord al…. natuurlijk ;). Heerlijke gesprekken! De trek naar de stad dus.
Inmiddels propvol met kleine zaakjes. Kruideniertjes, bakkertjes, telefoonwinkels, stoffenzaakjes, pannenwinkels, bandenhandels noem maar op. Definitief gevestigd in de stad. Hoe lang zou het nog duren voordat ook hier een einde aan komt en de supermarkten het over gaan nemen want één ding is zeker: er zijn ook Oegandezen die groot denken in handel. De kloof tussen de have and have nots wordt zienderogen groter en dat gesteund en gekatalyseerd door een tot op het bot corrupte en ondemocratische overheid. Dat kan nooit lang goed gaan……
Bij het scheiden van de markt kwamen de enorme maribu’s aanvliegen, wat een prachtige vogels. Echte creeps met hun kale nekken en enorme snavels. Een baby schijnen ze in één hap te kunnen verorberen. Het zijn de reigers van de Oegandese stadsjungle.
Tot slot nog een bezoek gebracht aan de Afripads-fabriek. 150 veelal jonge vrouwen knippen en naaien hier uitwasbaar maandverband in elkaar. Dit jaar op naar de 2 miljoen stuks. Gebruik van dit verband scheelt een heleboel afval in de vluchtelingenkampen van grootafnemer de Verenigde Naties. Een mooi initiatief, we spreken later deze week nog met de CEO over alternatieven, duurzaamheid en kansen voor met name vrouwen op de arbeidsmarkt. Supergaaf natuurlijk om in de productiehal rond te kunnen banjeren!
Gezond in Oeganda
oktober 11, 2017
Dinsdag 10 oktober
Gisteravond met lekkere thee bijgekomen bij het kampvuur. Verder pikkedonker: meteorieten en die prachtige melkwegspiraal.
Vanochtend vroeg opgestaan: de kliniek gaat open. Gister is er met een motor met luidspreker en versterker en accu achterop geknoopt een oproep gedaan aan dorpelingen om langs de kliniek hier te gaan. Vanochtend om 7 uur zat het al vol. De eerste arts arriveert rond een uur of 9. Uiteindelijk is er een soort huisarts en twee specialisten: een oog- en een tandarts. Onze leerlingen helpen bij het registreren van de bezoekers en slepen met banken en stoelen. Het is de eerste keer dat dit onderzoek op deze wijze wordt uitgevoerd. Eerst een vragenlijst doorlopen met de huisarts die dan eventueel doorverwijst naar oog- of tandarts. Ruim 150 registraties, een grote opkomst voor dit gratis preventief en diagnostisch onderzoek. Nu is natuurlijk de vraag hoeveel van de doorverwijzingen uiteindelijk behandeld worden, dit is namelijk niet gratis. Toch krijg je een heel aardig beeld van de lokale gezondheidsproblematiek. Onze leerlingen hebben echt keihard gewerkt. Ze schoven met onze studenttolken aan bij de consultaties en mochten artsen en patiënten bevragen. Ook was er veel tijd om ‘in de wachtkamer’, buiten dus, met patiënten en familieleden te spreken. Uit de gesprekken blijkt dat steeds meer gebruik wordt gemaakt van deze vorm van gezondheidszorg en steeds minder in eerste instantie een beroep wordt gedaan op de traditionele medicijnmannen en – vrouwen. Met weinig geld zijn heel veel mensen uiteindelijk toch aangewezen op de ‘witchdoctors’. Ik hoop er morgen zelf ook ééntje te bezoeken.
Na de warme lunch met aubergine, kip en aardappels zijn onze leerlingen met tolken op de boda-boda gestapt en naar één van de dorpen gereden. Geweldig vonden die motorrijders het om onze blondines te vervoeren. Voor ons als begeleiders even een moment rust!
Ik heb even stiekem een tukkie gedaan en heb nog wat gewandeld. Net op dat moment streken 3 kraanvogels neer op een veld aan de andere zijde van het dal. Ik heb ze heel mooi kunnen bekijken met mijn verrekijker. Ook nog een stukje van een termietenheuvel geschopt en ja hoor daar waren ze die transparant witte beestjes die hier overal rode kathedralen bouwen van een meter of twee hoog, het geheim van organisatie zou hier te vinden moeten zijn. Termietenkolonies kennen in ieder geval geen top-down-organisatiestructuur.
Inmiddels zijn onze leerlingen weer terug. Wat een lol hebben ze gehad, scheurende door dit landschap. Sommigen zijn al zeker van een adoptie, anderen zeker van een eigen kindje, hahahahaaaa!
Er wordt door onze leerlingen ook goed geholpen in de keuken. Vanmorgen verzorgden Martijn en Loes de chapatti’s, pannenkoekjes met heel fijngeraspte groenten door het deeg. Nu zijn Yasmin en Demi met het avondeten bezig. Met een groot mes werd het rode rundvlees in stukken gesneden, het zal wel weer zo’n heerlijke curry worden. Dit alles overigens onder het toezicht oog van onze vaste kok. Ja hier kun je nog eens je eigen personeel inhuren, kost geen cent.
Het wordt nu snel donker, ik geniet nog even van dit plekje. De demente moeder van Sarah zit iets verder haar melodieuze zinnen uit te spreken. Het lijken Afrikaanse mantra’s, heel mooi in dit geheimzinnige land. Deze vrouw wordt hier heel goed verzorgd nadat ze eerst in het dorp als heks werd bestempeld. Het had waarschijnlijk niet veel gescheeld of ze was als zodanig uit de gemeenschap verstoten (het bos ingestuurd zei mijn collega, en nooit meer teruggekeerd).
Morgenochtend om 6 uur vertrek richting Kampala. We beginnen met een slum, das andere koek.
Kampala girls
oktober 12, 2017
Woensdag 11 oktober
5 uur op, lekkere koude douche, gewoon met een afwasteiltje water over jezelf heen gooien. Daarna ontbijten, in het donker want de accu’s van het zonne-energiesysteem waren leeggetrokken. Om 6 uur op pad naar Kampala.
Ongelooflijk wat je langs de weg allemaal ziet: heel veel wandelaars naar school en naar werk; in dorpjes allemaal familiezaakjes, de één verkoopt bedden de ander deuren, weer een ander houtskool, stalen poorten, fietsen, nieuw en gebruikt witgoed, je kunt het zo gek niet bedenken. Natuurlijk ook de kraampjes met 10 tomaten, 5 flesjes ranja, mooi opgestapelde aardappeltjes, oliebolletjes etc.
In Kampala zijn we naar Tula gereden. Eigenlijk een plattelandsdorp dat nu volledig is opgenomen in de metropool Kampala. We hebben daar een basisschool bezocht en er even rondom heen gestruind. Goh wat hebben we daar de boel ontregeld. Van lesgeven was echt geen sprake meer. Er werd samen gedanst, gespeeld, getekend en gelachen. Ik sprak met een paar docenten. Jonge gasten die er nog niet zo lang werken. Ik vroeg hen naar hun ambitie. De één studeerde voor advocaat en de ander deed zijn best om een aanstelling te krijgen op een private school. Dit is een groot probleem voor veel publieke scholen (hier zijn de armen toch op aangewezen). Leraren krijgen slecht of niet betaald en zijn er vaak dus maar kort. Soms moeten scholen dan gewoon sluiten of de kwaliteit laat erg te wensen over. Je wilt ook niet weten wat voor kinderen hier naar school gaan. Natuurlijk de kinderen uit gezinnen uit de buurt, ja de één nog armer dan de andere, maar er zitten ook wezen intern al dan niet besmet met hiv. Deze ziekte maait hier echt om zich heen ondanks de fantastische voorlichting die kinderen en vrouwen krijgen. Ja je hoort het al, die mannen…. die bepalen veel in de slaapkamers en zijn veel minder goed te bereiken. Tegenwoordig hoef je er niet meer aan dood te gaan maar dat ligt hier niet zo eenvoudig. Er wordt veel geld verdient met hiv medicijnen, zowel door artsen, tussenhandelaren (overheidsdienaren) als patiënten zelf. Ja als je je eigen medicijnen (vaak uit eerste nood hoor!) verkoopt dan wordt het niet wat. Weer zo’n complex probleem: zijn hier antwoorden op, vragen wij ons met elkaar af…..
Ik liep bij onze wandeling wat achterop met Sarah, onze Oegandese begeleider, kwam er een jong meisje op ons af. Ze knielde voor ons (een hier normaal teken van respect tonen) en kwam met een verdrietig verhaal en vroeg om hulp. Ze was de weg kwijt, haar oma had haar weggestuurd of zoiets… Wat moet je dan? Sarah vermoedde al gelijk een toneelstuk omdat er in de buurt natuurlijk mzungu’s (blanken) waren gesignaleerd. Maar het kan ook net zo goed echt waar zijn, er is zo eindeloos veel leed onder kinderen hier. Als blanke ben je dan gelijk de weg al kwijt en volledig onmachtig. We hebben haar naar de lokale politiepost gebracht.
Bij onze leerlingen beginnen zich de eerste verschijnselen van vermoeidheid en overbelasting te tonen. Huilbuien, vragen: wtf doe ik hier. Het zijn de heftige indrukken, de machteloosheid en de soms korte nachten die hun tol eisen. Ik schrijf het maar van me af, hahahahaa!
Zojuist aangekomen op de female campus van islamitische universiteit IUIU hier in Kampala. Wat een prachtkans voor onze meiden om het vrouwendeel te betreden, met de studentes te kletsen en daar te slapen: strictly forbidden for men. Wij kerels slapen naast de toegangspoort in wat barakken die eigenlijk dienst doen als vleermuisverblijf. Het is één van de weinige vrouwenuniversiteiten van Afrika, er studeren vrouwen uit Oeganda maar ook uit Kenia, Rwanda, Tanzania etc. Natuurlijk zitten er ook islamitische meiden op de reguliere universiteiten maar hier sturen de wat strengere gezinnen hun dochters naar toe. Trouwens moslims en christenen zijn hier in Oeganda volledig geïntegreerd!!!???? Zo kan het ook.
Vanavond in st. Elizabeth Girls center gegeten. Hier worden straatmeiden en slachtoffers van kinderarbeid en gedwongen prostitutie opgevangen. Ze krijgen hier een opleiding: kleding, catering, kapper of ict. Zij hebben ook ons maaltje bereid. Morgen gaan we er weer terug en krijgen alles te zien.
Teruggereden in verkeersinfarct Kampala, het lijkt wel of ik vandaag een pak shag gerookt heb.
Oxfam
oktober 13, 2017
Donderdag 12oktober
Ontbijt in de boardroom van het hoofdgebouw van de islamitische universiteit. Stelt niet zo heel veel voor hoor maar wel echt zo’n donkere tropisch houten tafel met lekkere stoelen waarvan de grootste natuurlijk aan het hoofd. Ja daar mag er maar één zitten, onze chief Cees Gouw.
Vannacht viel er een lange tropische regenbui. Onverhard Kampala ligt nu plat, verhard Kampala staat vast. Onze busjes idem. Toch komen we redelijk op tijd aan op de andere locatie van de islamitische universiteit. Hier is de boel gemengd zowel qua geslacht als qua geloof. We verzamelen in de rechten bibliotheek. Volle bak met rechtenstudenten. S2U heeft deze meeting geregeld die gaat over de vluchtelingenproblematiek in Oeganda. We starten met een geweldige voordracht van een Oegandese vertegenwoordigster van Oxfam-Novib. Oxfam is de grote hulporganisatie die in noord-Oeganda hulp biedt aan de bijna anderhalf miljoen vluchtelingen die hier onderdak krijgen. Ja, alleen Turkije en Pakistan hebben er meer. Het gaat om vluchtelingen uit Congo, Eritrea maar vooaral Soedan. Zuid-Soedan, net 3 jaar onafhankelijk, nu al verwikkeld in een bloedige oorlog. Het is tot op heden de tragiek van dit continent. Uiteindelijk wordt alles met geweld beslecht.
Na afloop stelden de studenten hele interessante vragen. De discussie werd gelijk gepolitiseerd met vragen als: kan Oxfam in ons land niet ook voor de eigen armen wat betekenen, waarom meten met twee maten? Waarom moeten wij Congolezen met open armen ontvangen terwijl andersom de grens potdicht zit? En wat dacht je hier van: “In Oeganda wordt de kloof tussen arm en rijk steeds groter en wellicht onoverbrugbaar onder het regime van Museveni, wat nou als hier de pleuris uitbreekt, je kunt toch beter investeren in het verkleinen van de kloof in dit land om te voorkomen dat er weer een andere vluchtelingenstroom op gang komt.” De Oxfam dame maakte heel duidelijk dat haar organisatie er voor is om hulp te bieden aan ontheemden niet om in te springen daar waar een overheid haar zaakjes niet op orde heeft. Oxfam is er voor de gewonden als het dak in stort.
Na afloop hebben wij nog een uur met studenten kunnen spreken. Geweldig zulke momenten. Ik sprak met twee rechten studenten die van hun stoel vielen toen ze van mij hoorden dat hun law-degree hen niet gelijk toegang tot de Nederlandse arbeidsmarkt zou verlenen. Mooi hoe een studente heel goed en kritisch kon reflecteren op het Oegandese curriculum. Het is nog steeds hetzelfde als op het moment dat de Britten het land verlieten in 1962. Inhoudelijk sterk maar qua didactiek volstrekt niet toegesneden op de eisen van de huidige moderne samenleving. Kortom: je weet veel maar je kunt er niets mee!
Wat zijn we hetzelfde
oktober 13, 2017
Vrijdag 13 oktober
Vanmiddag hebben de jongens en meiden heerlijk gezwommen in het ‘wedstrijdbad’ op de campus. Uiteraard gescheiden, eerst de meiden drie kwartier en pas toen alle jurken en hoofddoeken er weer op en aan zaten de jongens nog een half uur.
Op naar het Elizabeth girls center. Vandaag dan wat langer. Die meiden hadden de hele dag op ons gewacht. We kregen van alles te zien: een demonstratie van hun kappersafdeling, een kijkje in de keuken en de scoutingoefeningen. Met name dit laatste onderdeel was een bron van verbroedering (met meiden!). Ik als ouderwetse docent onze leerlingen opjutten om het gesprek met de girls aan te gaan en hen te bevragen over afkomst, reden van verblijf en toekomstplannen. Dat is toch wel heel lastig: “je kunt toch niet gewoon aan hen vragen of ze prostituee zijn geweest”. Ik heb dat met een tiental meiden wél gedaan en ongelooflijk interessante gesprekjes kunnen voeren. Wat zijn ze open over hun verleden en wat zit er een hoop verdriet. De meeste meiden die momenteel in het center verblijven zijn wees. Vaak is malaria de oorzaak geweest van overlijden van de ouders soms is het niet bekend. Van één meisje was de vader doodgeschoten en de moeder was te arm om voor het kind te zorgen. Op de vraag of naast je moeder ook je vader is overleden gaven twee meiden het mooie antwoord: No, He’s my father, en knikten naar boven.
Hier krijgen de meiden een opleiding van één of twee jaar en ze krijgen tevens een soort ‘baangarantie’, er wordt een eerste baantje in een kapsalon, kledingatelier/fabriek of horeca geregeld. Echt een mooi initiatief van de dames van de heilige Samaritaan.
Ik sprak één van de twee nonnen in charge en hoorde van haar dat er naast succesverhalen ook wel meiden terugvallen in oude patronen. Het gaat dan vaak om meiden die te maken hebben met prostitutie en drugs trafficking.
Natuurlijk komen er ook meiden binnen van gezonde ouders met geld die hun kind een goede opleiding willen geven. De kachel bij de nonnen moet toch branden niewaar.
Ondertussen zijn onze leerlingen op een geheel andere wijze aan het communiceren met de girls. Er wordt gespeeld, gezongen en gedanst. Wat zijn we hetzelfde!
Tegelijkertijd laadt een groep meiden een vrachtwagentje in met tafels, stoelen, tafellakens en heel veel eten. Verdienen aan catering, authentiek leren!
Multitech snack
oktober 15, 2017
Zaterdag 14 oktober
Zaterdagochtend zijn wij gastvrij ontvangen bij Multitech university. Ja alles heet hier universiteit. In dit geval zijn het beroepsopleidingen vergelijkbaar met ons MBO. Wat bijzonder aan deze opleidingen hier is dat veel aandacht wordt besteed aan het creëren van je eigen werkgelegenheid. Even wat cijfers: 80% van de bevolking van Oeganda is onder de 30 jaar oud; 75% van de jeugd (18-30 jaar) is werkeloos. Heel simpel, de meeste mensen met een diploma hier, artsen, advocaten, ingenieurs, kleermakers, kappers etc. vinden dus geen baan in hun interessegebied maar worden taxichauffeur of rollen een familiezaakje in als chiapattaverkoper ofzo of worden werkeloos. De cultuur hier is een beetje dat wanneer je bent afgestudeerd je zoekt naar een geschikte vacature, van ondernemerschap, het zelf creëren van werk is zelden sprake. Dat wordt hier op deze school wel geleerd! Wij mochten hier drie geselecteerde afstudeerprojecten beoordelen en hen een geldprijs overhandigen bedoelt als ondersteuning van de start-up fase. De winnaar was een groep Fashion & Design studenten die hun business-plan met verve voor het voetlicht brachten. Na afloop heb ik mij de maat laten meten en heb ik een bestellinkje gedaan: een hippe blouse van traditionele stof en een paar stijlvolle sandalen gemaakt van gebruikte autoband. Voor deze studenten iets volstrekt nieuws: presenteren, een plan aan de man brengen en een heel kritisch publiek.
Een heel bijzonder bezoek afgesloten met een snack zoals dat door de gastheren genoemd werd: een samosa, een worstje, een kippenpootje en een chiapatta (pannenkoekje). Laten we nou net vanochtend een heeeel vet ontbijt hebben gehad met hetzelfde aanbod. Goed, wij beleefd, lekker die snack opeten!. Op naar de Female-campus waar onze lunch wacht: weer samosa, geoliede aubergineschotel, kip etc. Ach we zijn Afrikaan dus stouwen maar … en in de avond toch maar weer heerlijke lasagna en kip en meer. Deze dag en de opeenvolgende nacht vielen de meeste van onze leerlingen en begeleiders stuk voor stuk om: Het kwam er van alle kanten uit zullen we maar zeggen. In eerste analyse spraken we nog over vermoeidheid bij sommigen maar na deze nacht zien we dat we iets verkeerd gedaan hebben. Ikzelf was topfit gisteren. Natuurlijk voelde ik de vier lagen voedsel in mijn maag, ik bleef maar tjokvol zitten; mijn maag had het opgegeven. In de avond was ik aan de beurt.
Nu zit ik te schrijven in een kamertje van het Elizabeth girls center. Met mij gaat het goed met veel leerlingen steeds iets beter. We zijn hier met twee begeleiders en 8 leerlingen achtergebleven, we hebben de Rhino-tracking geskipt. Morgenvroeg hopen ook wij de rest van de safari aan te vatten. We hebben een broodontbijt geregeld!
Into the wild
Maandag 16 oktober
Maandag vanuit Kampala 350 km naar het noorden gereden. Het landschap verandert zienderogen. Droger, ruiger, steeds minder landbouw. Soms heel kleinschalig en op het primitieve af: cirkelvormige lemen hutjes met rieten daken. We bereiken uiteindelijk met zijn allen!!! nationaal park Murchisons Falls. In dit park zijn de populaties zoogdieren weer redelijk hersteld nadat onder Amin het gebied als schietterrein diende. Let wel, we hebben het over een park van meer dan 10.000 km2.. Een ongelooflijke klus om de beesten te beschermen tegen stropers. Ik ga Afrika toch wel wat anders zien. Ik stelde me zo voor dat mensen en de grote zoogdieren in grote delen door en met elkaar leefden. Niets is minder waar. Deze wilde beesten zitten opgesloten in prachtige parken: Serengeti in Tanzania, Kruger in Zuid-Afrika, ja en Murchison in Oeganda en natuurlijk nog talloze ander plekken zo goed mogelijk afgesloten van menselijke invloeden, die twee gaan niet samen. Hier zie je dat ook mooi, zodra je het park binnen rijdt is de menselijk component beperkt tot bewaker en toeschouwer. Eerst door de hoger gelegen bossen met primaten, we hebben de chimps niet gezien helaas, wel bavianen en andere aapjes, dan afdalen naar de vlakte met de Victoria Nijl. Hier een geweldige boattrip gedaan naar de Murchison-falls. Nijlpaarden, olifanten, wrattenzwijnen, krokodillen van meer dan 3 meter lang en van heeel dichtbij. En dan die vogels: bijeneters, visarenden, ijsvogels enzovoort. En daarna, de savanne… ik houdt op...zo mooi.. ga er maar naar toe.
We zijn in het noorden. Het gebied van onder andere de Acholi-stam. Voormalig heersers Amin en Obote kwamen uit het noorden. Museveni de huidige president is een zuiderling. Niet zo gek dat juist hier rebellenlegers steun hebben kunnen vinden. Dat deze rebellie een aantal jaren geleden ontaarde in grootschalige kinderontvoeringen door het leger van de Heer onder leiding van Kony doet niets af aan het gevoel van het noorden dat de Museveni-regering weinig voor hen betekent. Wat moeten hier ook een boel beschadigde mensen rondlopen...
Ha, morgenochtend half 6 op, ochtendsafari!
In God's country
Na een klamme hete nacht in een prachtig resort met uitzicht op de Nijl gaan we heel vroeg weer het park in. Daar gaan we:
Afrikaanse visarend, Abessijnse neushoornvogel, pied kingfisher African skimmer, Black headed gonolek,Goliath reiger, kraanvogel, water thick knee, african jacana, spur winged lapwing, parelhoen, speckled mousebird, red throatet en cinnamon chest bee-eater, maribou stork, saddle-billed stork, red billed oxpecker, cattle egret, wrattenzijn, baviaan, oribi, Oegandese bok, nijlpaard, afrikaanse olifant, Rothschilds giraf, Jacksons hartebeest, waterbok, buffel, nijlkrokodil, pata monkey, colobus monkey, mangoest, schildpad, Nile mountain lizard. … en nog wat antiloopachtigen en andere vogels.
Prachtig, prachtig, met dank aan alle micro-organismen, insecten, grassen, palmen, cactussen, struiken, woudreuzen en nog veel meer is dit ecosysteem geworden tot wat het is. Een totaalbeleving, een landschap waarin alles zijn plek heeft, een olifant en giraf niet zomaar opvallen, eindelijk een schaal die bij deze dieren past. En dan die kuddes grazers, duizenden antilopen bij elkaar, honderden buffels bij elkaar onder leiding van opperbuffel, wat een ontzaglijk gevaarlijke dieren, met een kort lontje zeggen ze hier. De savanne was groen en kortbegraasd, we hadden goed zicht op eventuele predatoren. Helaas de katachtigen lieten zich niet zien, da’s voor de volgende keer.
Zelf ben ik toch wel gevallen voor de Rothschild giraf. De mannen hebben een welhaast donkerbruin-rode tekening, de oudere grote horens/knobbels en vaak flink gehavend. Wat een gratie in dit oeroude land.
Met pijn in het hart afscheid genomen van dit mooie land en op de weg terug naar Kampala.
Gelijk weer in het stinkende verkeersinfarct terecht gekomen. Wat is dit voor een stad, hoe werkt het openbaar vervoer, wie heeft er allemaal waterleiding, is iedereen aangesloten op het riool, hoe zit het met de energievoorziening, wie kan er eigenlijk voor openbare voorzieningen betalen, is er een uitweg voor deze vastlopende metropool, deze stad van hoop voor vele Oegandezen. Wie moet waarin investeren, buitenlanders, overheid, corruptie.. er is nog zoveel te onderzoeken hier, er zijn nog zoveel contacten te leggen met instanties, bedrijven, instituten en burgers. Dit project is nog lang niet ten einde.
Land van koningen
oktober 19, 2017
Het zit er bijna op. Gisteren de eerste contacten gelegd met Kampala International University (KIU). Het is godgeklaagd, al die heldere studenten zo pover gefaciliteerd. Zo kun je toch nooit meedraaien in de mondiale academia. Er zijn laptops maar geen netwerk, in laboratoria staan geen apparaten van boven de 1000 euro, dan kun je toch niets. Ook engineering is een farce, ga eens in Delft kijken: ander universum. Ook in dit opzicht is het een ontwikkelingsland natuurlijk. Af en toe wordt er hulp ingevlogen: een workshop app-ontwikkeling door Google, universiteit Twente stuurt wel eens wat docentonderzoekers maar dat is het dan ook. Qua research is het ook zeeeer mager. Een enkele prof die doet nog wel eens wat maar onderzoek doen en promoveren hier is een zeldzaamheid. Toch is men hier hartstikke trots op de beste universiteit van Kampala met andere afdelingen in Kenya, Zuid-Afrika en meer. En je voelt hier ook wel dat je te maken hebt met de intellectuele elite van het land, de studenten zijn helder, er wordt gediscussieerd en als er ergens iets van een burgerbeweging ontstaat of gesteund wordt dan zou dat hier kunnen.
Gek hoe graag de studenten hier met onze leerlingen ‘mixen’. Wij zijn toch voor hen het contact met de moderne wereld, die internationale academische community waar ze zo graag deel van uit willen maken. Voor de docenten ligt het toch anders, die denken vooral wat zij er zelf beter van kunnen worden en dat is ook niet zo gek, je verdient hier als docent misschien 2 of 3 euro per dag, voor jou 10 anderen. Ja, het is godgeklaagd.
Gisteravond een drie uur durende show gezien in een cultureel centrum. In de openlucht kregen we een dans-demonstratie voorgeschoteld waarin dans en muziek van de verschillende stammen die Oeganda oorspronkelijk (en ook nu nog) bevolken de revue passeerden. De kwaliteit was erg hoog van dit gezelschap dat ook internationaal faam heeft gemaakt. De man die alles op een ongelooflijk humorvolle wijze en prachtige zelfspot aan elkaar sprak was de acteur die de minister of Health speelde in de film ‘The Last King of Scotland’, over het schrikbewind van Idi Amin, toch een leuk detail. Op de ze avond werd voor het oog van een internationaal publiek de domheid van Amin geraffineerd geëxploiteerd’. Onze boys en girls keken hun ogen uit: wat een mooie jongens en meiden, onze visitekaartjes deden na afloop goed dienst! Voor sommige jongens werd dat draaien van die heupen en schudden van die billen soms wat teveel. Heel mooi om die hoofden af en toe te zien afdraaien: de aanblik werd te heftig, hahahahahahaaaa
Zojuist het paleis van de koning bezocht van het grote koninkrijk Buganda, mooi gerestaureerd maar zonder fysieke inhoud. Geïnspireerd door Edinburgh ligt op een ‘royal mile’ afstand het parlement van de koning verbonden via een kaarsrechte weg. De koningen en leiders van Oeganda zochten vaak inspiratie in Europa. Zo zien we vanaf onze heuvel de kathedraal liggen waar recentelijk ook paus Fransiscus is ontvangen. De kathedraal is “een kopie” van de Parijse Notre dame terwijl de eerste Anglicaanse kerk op de andere heuvel is geïnspireerd door de Londens St. Pauls.
De koninkrijken hebben onder Amin en Museveni weer (weliswaar ceremoniële) status gekregen waarmee de onderliggende structuur van stammen en clans opnieuw officieel werd erkend. Een clan is jouw familie die kan bestaan uit meer dan 100 leden. Trouwen met iemand uit je eigen clan wordt beschouwd als incest en is not done. Gevallen van incest worden behandeld in het parlement van de koning, dit is dus niet het parlement waar ze met stoelen gooien.
Achter het paleis dalen we af naar het voormalige arsenaal van legerleider Amin. Deze wapenopslag veranderde van functie onder het bewind van Amin. Hier werden Oegandezen die maar enigszins verdacht werden van oppositionele activiteiten gemarteld en binnen een dag of 3 ter dood gebracht als ze zich al niet zelf elektrocuteerden of stikten in de overvolle cellen. De overblijfselen van deze martelkamers zien er luguber uit. Je ziet nog hoe de cellen werden afgescheiden door water wat onder stroom gezet kon worden. Afdrukken van handen op de celwanden zijn de laatste tekenen van leven van mensen die nooit teruggevonden zijn, lijken gevoerd aan de Nijlkrokodillen of verrot in de swamps. Obote die na Amin weer terugkeerde heeft de ruimtes op dezelfde wijze gebruikt. In totaal zijn er zo’n 25.000 mensen zonder enige vorm van proces gemarteld en vermoord.
Het is allemaal nog zo vers en ook nu weer heerst er angst, angst voor door macht gecorrumpeerde leiders. En terecht, Museveni is volgens de grondwet met zijn laatste termijn bezig. Hij wil nu de grondwet veranderen om zichzelf nog termijnen te kunnen geven, de grondwet waarop hij gezworen heeft. Rondom Kampala zie je een intensivering van militaire activiteit….
Ik ben uitgeblogd. Dank ouders, vrienden, leerlingen en anderen voor de getoonde belangstelling.
Vanmiddag kopen we nog wat souvenirs, vannacht vliegen we naar huis.